ONDERSTROOM
de Ontluistering
De documentaire Onderstroom gaat ogenschijnlijk over windmolens. En over het beruchte NIMBY effect, wanneer er rondom mijn dorp op het Friese platteland het grootste windpark van Friesland moet verreizen. 40 tot 60 windturbines, elk 200 meter hoog. Dit nieuws verandert mijn leven, en dat van vele lotgenoten, drastisch.
Na de eerste shock, schiet ik in de werkhouding. Wat volgt is een filmische odyssee en docusoap van meer dan drie jaar.
Wat zich echter gaandeweg voor de camera afspeelt gaat veel verder dan het wel en wee van het actiecommité dat ik vanaf dag 1 besluit te volgen. Er gaat namelijk langzaam een doos van Pandora open. Ik ontdek de achterliggende oorzaak van het wantrouwen tussen burger en overheid. De macht van het geld. De verstoorde verhoudingen tussen buren. De slinkse manieren waarop projectontwikkelaars burgers proberen in te pakken. En ben getuige van de lobbycratie die zich in en rondom het provinciehuis voltrekt. Zoals een geinterviewde het omschreef: “Dit is Kafka in Friesland”.
Deze film gaat feitelijk over de haperende energietransitie; over de staat van onze Polder, of misschien zelfs over de bedreiging van onze democratie.
Het leest als een jongensboek, maar verontrust als een Deense dramaserie.
de Hoop
Maar de zogenoemde tegenbeweging, waar de laatste tijd wel over wordt gesproken, openbaart zich hier ook. Zo transformeert een klein groepje burgers tot een burgerinitiatief. Met vergaande gevolgen. Wat begint als een gewaagd, maar goed doordacht tegenoffensief met het bijna kinderlijk eenvoudige motto “Eerlijk delen van lusten, lasten en zeggenschap” zet gaandeweg het overheidsbeleid volledig op zijn kop. Windparken worden nu verdeeld over de gehele provincie; omwonenden worden gecompenseerd voor de lasten en krijgen zeggenschap. Projectontwikkelaars moeten hun plannen eerst aan de burger voorleggen. En alles met (afgedwongen) goedkeuring van minister Kamp zelf. Een wereldprimeur.
Ook neem ik mezélf gaandeweg de documentaire op de korrel. Ik was toch zo voor verduurzaming? In mijn zoektocht naar alternatieven ontdek ik tot mijn eigen verbazing dat de kleine oplossingen die de klimaatveranderingen groot maken, letterlijk om de hoek te vinden blijken te zijn. Zo laat ik voor een paar honderd euro lokaal mijn auto ombouwen om op waterstof te kunnen rijden. En richt ik samen met een aantal dorpsgenoten een coöperatie op die een aanvraag doet voor een eigen windmolen. Meer ‘bottum up‘ kan het niet worden, zo lijkt het.
Maar dan doemen de verkiezingen op. Die staan, door toedoen van het burgerinitiatief, inmiddels volledig in het kader van windmolens. Houdt het comité onder deze druk de gelederen gesloten? Kiezen de projectontwikkelaars opeens toch stiekem voor hun financiële eigenbelang? En last but not least: bekent de politiek, op de voet gevolgd door de pers, eindelijk kleur?
Onderstroom onderzoekt, legt bloot en confronteert.
Laat mij deze film afmaken. Wordt u er deel van?
