In de 3 noordelijke provincies, Friesland, Groningen en Drenthe, hebben bestuurders en volksvertegenwoordiging een duidelijke mening : de provincie ziet de aanleg van een grootschalig wind- of zonnepark als een bijzondere ruimtelijke ontwikkeling waarvoor omwonenden bovenwettelijk moeten worden gecompenseerd en/of waarin omwonenden financieel moeten kunnen participeren.
De noordelijke rekenkamer concludeert:
Het huidige omgevingsrecht bevat een zeer beperkte grondslag op basis waarvan overheden initiatiefnemers kunnen verplichten de omwonenden bovenwettelijk te compenseren of financieel te laten participeren
Een goede argumentatie hiervoor ontbreekt.
Advies van de noordelijke rekenkamer
Beargumenteer waarom het juist voor wind- en zonneparken belangrijk is dat omwonenden bovenwettelijk worden gecompenseerd en waarom er financiële participatiearrangementen worden aangeboden. Er zijn drie keuzes mogelijk:
I. Wind- en zonneparken vormen geen bijzondere categorie ruimtelijke ingrepen. De belangen van omwonenden worden voldoende beschermd door het huidige omgevingsrecht. Het aanbieden van compensatie en financiële participatie is daarom niet nodig.
II. Wind- en/of zonneparken vormen een bijzondere categorie ruimtelijke ingrepen waarbij de belangen van omwonenden onvoldoende worden beschermd door het huidige omgevingsrecht. Specifiek voor wind- en/of zonneparken moeten er daarom compensatie- en financiële participatiearrangementen worden aangeboden aan omwonenden;
III. Wind- en zonneparken vormen geen bijzondere categorie ruimtelijke ingrepen. De belangen van omwonenden worden momenteel echter onvoldoende beschermd door het huidige omgevingsrecht. Daarom dienen er bij alle grootschalige ruimtelijke ingrepen (ook, bijvoorbeeld, de aanleg van een snelweg) compensatie- en, indien mogelijk, financiële participatiearrangementen worden aangeboden.
Het Deense model als voorbeeld
In de verschillende rapporten van de Noordelijke rekenkamer wordt de regelgeving in Denemarken nader toegelicht. Het gaat dan bv om wettelijk vastgelegde regels over compensatie en participatie. Wat ons het meest opvalt is het volgende: In Noord-Holland wordt meer ruimte gezocht voor plaatsing van windturbines tot zelfs een afstand van slecht 200 meter van woningen. In Denemarken geldt dat windmolens alleen gebouwd mogen worden op een afstand van omliggende woningen van minimaal 4 maal de tiphoogte van de windmolen. (redactie circa 750 meter) Deze bepaling is opgenomen met als expliciet doel de belangen van omwonenden te beschermen.
