De hele discussie over zonnevelden in Schagen gaat niet meer of we grootschalige zonnevelden willen, maar hoe we ze willen. Dat was het uitgangspunt van de bijeenkomst over grootschalige zonnevelden in de gemeente Schagen afgelopen zaterdag 12 januari. Wij vragen ons af of de burgers van Schagen zich realiseren wat hier in onze gemeente kan gaan gebeuren. Zaterdag heeft een groep van circa 65 belanghebbenden samen besproken hoe de zonnevelden eruit zouden moeten komen te zien. Helaas was het aantal burgers ver in de minderheid.
Aan het eind van de dag was de gezamenlijke conclusie dat er aandacht moet zijn voor landschappelijke inpassing en de mogelijkheid om als inwoner van Schagen mee te kunnen participeren in de nieuwe zonnevelden. Ook werd duidelijk dat grote bedrijven moeten worden buitengesloten en het vooral lokale initiatieven voorrang moeten krijgen. Dat zijn mooie gedachten waar wij ook zeker achter staan. Ondanks deze voorlopige uitslag hebben wij ook de nodige kritiek op de gang van zaken. Daarbij waren wij niet de enigen. Vanuit andere deelnemende belanghebbenden zoals de Seniorenpartij, het Zijper landschap en een enkel aanwezige burger werden ook regelmatig kritische vragen gesteld.
Wat ons eigenlijk het meest verbaasde was het feit dat de groepen deelnemers voornamelijk bestond uit direct belanghebbenden die graag aan de slag willen met grootschalige zonnevelden. Burgers waren er nauwelijks. Er wordt gesproken over een breed gedragen basis voor een nieuw zonnevelden beleid. Maar dat is bezijden de waarheid. Daarvoor moet je toch echt veel meer de burgers laten meedenken!
Over de werkelijke kosten voor de burgers, over het effectieve nut van zonnevelden, over de effectiviteit in het terugdringen van CO2, over het moeizaam inpassen in de elektriciteit voorziening gepaard gaand met noodzakelijk extra inzet van grootschalige centrales, en over alternatieven zoals kernenergie wordt niet gesproken. Deze discussie misten wij.
Het is duidelijk dat er grote belangstelling bestaat zonneweides op te tuigen. De gemeente wordt hier wekelijks over geraadpleegd. Maar waarom moet Schagen vooroplopen? Waarom niet eerst afwachten? Waarom niet op een echt openbare manier hierover spreken met vooral alle burgers? Schagen wil graag in de top 5 van duurzaamste gemeenten staan, maar waarom in het diepe te springen terwijl je niet de zwemkunst voldoende beheerst? Blijkbaar gaan de organiserende ambtenaren er vanuit dat Schagen een doelstelling heeft die ook in de eigen gemeente moet worden ingevuld. Nog voordat er eenduidige en heldere beleidslijnen zijn van de overheid of provincie. Nog voordat er geleerd kan worden van ervaringen door anderen opgedaan. Vorige week melde de NOS nog dat in meerdere provincies blijkt dat het elektriciteitsnetwerk absoluut onvoldoende is ingericht voor grootschalige zonne-velden. Kritische vragen hierover werden zaterdag snel gepareerd met het antwoord dat een eventuele uitbreiding van het netwerk dan wel snel het aanbod van zonnevelden kan oplossen. Krijgen we dan in de gemeente Schagen naast zonnevelden ook een transformatorverdeelstation er gratis bij?
Na het debacle met windenergie, en eerdere overmoedige aanvragen voor zonneweides wil Schagen toch voor de muziek uitlopen. Omdat windenergie op land in Schagen het niet gaat worden dan maar het openlandschap in de gemeente vol bouwen met zonnevelden? Volgens de deelnemende Nuon zijn alleen zeer grote zonnevelden tot 100 hectare rendabel. Wij vermoeden dat de gemiddelde burger geen idee heeft van wat de impact van dit soort grootschalige zonnevelden zal zijn. Over een eventuele maximum aan zonnevelden is al helemaal niet gesproken. Wordt er nog een limiet gesteld?
Bij de twee eerdere bijeenkomsten waren de deelnemers vooral initiatiefnemers of andere belanghebbenden. Wij hadden de goede hoop dat bij de laatste oordeel vormende sessie van afgelopen zaterdag de burgers wel in meerderheid waren maar het tegendeel bleek het geval. De ontwikkelaars van zonneweides gaan bakken met geld verdienen aan subsidies, betaald uit de opslag van de energierekening betaald door burgers. En deze burgers zitten ondervertegenwoordigd aan tafel. Dat kan toch niet de bedoeling zijn?
Ofschoon de gemeente stelt belang te hebben dat burgers zich de zonneweides uitspreken is de bijeenkomst niet in publieke media terecht gekomen. SchagenFM column schrijver Eugene Hoekstra berichtte hierover per 19 december 2018. Jammer genoeg is dit niet opgepikt door de gemeente. De uitkomst van deze exercitie zal dan ook geen maat zijn voor input en draagvlak onder de bevolking, maar voor de commerciële interesse een deel te krijgen van de grote hoeveelheid subsidie die de overheid beschikbaar wil stellen.
Als we als burgers dan toch mee mogen denken. Nou, zonnepanelen eerst op daken en dan kleinschalig op een industrieterrein of op het bouwvak van een boerenerf. Alles in verhouding met natuur/cultuur/historische waarden van het landschap en nabije omgeving. Ook met brede ecologische en visuele inpassing, dus geen stalen hek om het veld en geen goedkopere panelen met aluminium kleur frames, etc. Dan ook echte burger participatie en werkelijke voordelen voor de omwonende burgers. Zeker geen grootschalige zonneparken van energiemaatschappijen of vuilverbranders, laat staan buitenlandse partijen. Nuon zat ook al aan de tafel. Hoe vreemd is dat? Die vertrappen ons landschap en gaan er met onze subsidiegelden vandoor naar het buitenland!
Stichting Kritisch Platform Ontwikkeling Zijpe – KPO
Henno Dasselaar
