Turbines als ongewenst baken voor dorpen.

Datum:

• dinsdag 21 januari 2020

SCHAGEN

De eerste ideeën van de provincie voor omvangrijke energieopwekking in de Kop van Noord-Holland hebben actievoerder Riet Dapper wakker geschud. ,,We moeten met onze werkgroep weer in beweging komen, na acht jaar rust.”

In 2012, na zes jaar strijd, waren grote windmolens in de Zijper polder F bij het Noordhollands Kanaal van de baan. ,,Nu vrezen we opnieuw het ergste.”

Ook op andere plekken in de Noordkop klinken verontruste geluiden nu doordringt wat de regio staat te wachten. Een woud van windmolens en enorme oppervlaktes aan zonnepanelen? ,,Wij voorspellen dat de ontwikkeling veel grootschaliger wordt dan bijna iedereen denkt”, stelt Henno Dasselaar uit Oudesluis van de regionale Stichting Kritisch Platform Ontwikkeling.

Een informatie- en inspraakavond maandag in Schagen gaf een indruk van de nabije toekomst. Dasselaar: ,,Er valt weinig te kiezen, dat werd duidelijk. Veel molens of veel zonneparken. Of beide.”

Met groene en rode stippen konden bezoekers op bonte gebiedskaarten hun keuze aangeven, voor of tegen. Dapper: ,,Ik wilde zeven rode stippen plaatsen, maar had er drie gekregen. ’Niet méér mevrouw, bedoeling is om opbouwend mee te denken’, kreeg ik te horen. Nou ja zeg.”

Drie scenario’s voor de Noordkop werden uit de hoge hoed getoverd op de bijeenkomst over de ’regionale energiestrategie’. Ingenieursbureaus, aan het werk gezet door de provincie, noemen hun modellen ’Lokale kracht’, ’Landschap is leidend’ en ’Kop vooruit en verbonden’. De namen staan voor veel, meer en meest.

De nadruk van de klimaatmaatregelen ligt in de Kop op windmolens en zonnepanelen. ,,Hier waait het bijna altijd en schijnt heel vaak de zon. En er is ruimte”, vertelde Annemiek van Bentem namens de provincie bij de presentatie.

De bezoekers hadden snel door dat de regio in beeld is voor de productie van veel meer stroom dan ze zelf nodig heeft. Duidelijk werd dat de Kop van Noord-Holland een fors aandeel is toebedeeld in de noodzaak om in 2030 landelijk 35 TWh duurzame energie op te wekken, om te voldoen aan de eisen van het Klimaatakkoord.

Een terawattuur staat gelijk aan de opbrengst van honderd windmolens. Dat is vrijwel gelijk het Windpark Wieringermeer, het grootste molenpark van Nederland op land.

Geen enkele van de dertig energieregio’s is een minimumproductie opgelegd, wel de verplichting dat ze elkaar moeten helpen en er samen moeten zien uit te komen. En anders grijpt ’Den Haag’ in.

Peter Maurits uit Sint Maartenszee ziet de bui al hangen. De overbuurman van het ECN volgt de energietransitie op de voet. Maandagavond liet hij al direct zijn zorgen blijken. Hij vreest een uitgestrekt industrieel energielandschap. En hij schrok van Schager wethouder Hans Heddes die op de avond opnieuw liet blijken open te staan voor ’iets extra’s’. Met andere woorden: regio’s die tekortschieten kunnen bij ons terecht. Maurits: ,,Mensen wonen hier vooral om de ruimte en de rust. Dat dreigt in de knel te komen.”

’Onbegrijpelijk’ noemt Peter Maurits de keuze van de provincie om in de berekeningen veelbelovende innovaties uit te sluiten. ,,Alleen bewezen technieken tellen. Maar de ontwikkelingen met aardwarmte en waterturbines kunnen snel gaan. Om de vijf jaar kunnen plannen worden herzien, krijg je dan te horen. Als een windmolen er eenmaal staat, blijft-ie 25 jaar draaien.”

De getoonde kaartjes staan inmiddels op de website van de ’Noord-Hollandse Energie Regio’. De afbeeldingen voorspellen ingrijpende veranderingen voor het landschap, welk scenario dan ook wordt gevolgd en hoeveel rode stippen dan ook effect hebben.

Verontruste bezoekers gruwden maandagavond vooral van ’Kop vooruit en verbonden’, het meest vergaande model. Bijna 2400 hectare agrarische grond langs wegen en de spoorlijn is tot 2050 op het oog voor panelen, bruto.

Volgens Annemiek van Bentem komt netto maximaal dertig project van deze oppervlakte beschikbaar. ,,Dat is de praktijk.” Dat gaat nog altijd om 720 hectare, ruim veertienhonderd voetbalvelden.

Ook het Amstelmeer en IJsselmeer – binnen de grens van Hollands Kroon – zijn in dit scenario voor de periode tot 2050 op de korrel voor collectoren. De een voor 1,25 hectare, de ander voor negen hectare, beide netto. Het Amstelmeer en IJsselmeer staan ook voor windmolens ingekleurd: tot 2050 samen voor netto bijna vijf hectare.

Zonnepanelen kunnen ook op andere plekken worden geplaatst. Zoals – verdeeld over de modellen – op tuinbouwkassen, parkeerplaatsen bij de kust, grote daken en gevels. Ook fietspaden komen in de Noordkop voor zon in aanmerking, in 2050 netto voor 36 hectare.

In het scenario ’Landschap is leidend’ zijn panelen op één soort agrarische percelen gedacht: alleen op verzilte gronden. Dit zijn akkers met een hoog zoutgehalte. De provincie wil dit nieuwe gebruik combineren met natuurontwikkeling. Het gaat netto om 27 hectare.

’Lokale kracht’ gaat uit van het minste méér. Opvallend aan dit model is de keuze voor een molen bij een dorpskern van meer dan duizend inwoners. Nemen turbines de rol van kerken over als baken van een dorp? Molens staan ook ingetekend langs dijken en waterwegen.

Een heikel punt wordt de afstand tussen een windmolen en een huis. De provincie Noord-Holland gaat uit van minimaal zeshonderd meter. Van het Rijk mag dat best minder: vijfhonderd meter bij woonkernen, tweehonderd meter bij verspreide bebouwing.

De ingenieurs hebben met afstanden geen boodschap aan ’Haarlem’. ,,We volgen het landelijke beleid. De provinciale voorwaarden moeten dus worden verruimd”, verkondigde Annemiek van Bentem.

Tweehonderd meter? Henno Dasselaar voorziet ’volksopstanden’. ,,De invloed van windmolens op mensen reikt verder dan duizend meter. Bovendien daalt een woning tot op twaalfhonderd meter meter afstand stevig in waarde, twintig tot dertig procent.” Hij was geruime tijd bestuurslid van de Nederlandse Vereniging Omwonenden Windturbines. In die functie heeft hij menig bezwaarmaker geholpen in juridische procedures.

Dasselaar miste maandagavond op de kaarten ’invloedcirkels’ rond kansrijke turbines. ,,Zonder die cirkels zien die molenstipjes er onschuldig uit. Maar dat is zand in de ogen strooien.”

Riet Dapper en haar Zijper werkgroep staan op scherp. ,,Opeens duikt de verminking van het polderlandschap weer op. Voor windmolens wordt sterk gekeken naar de structuur van het landschap, worden bestaande lijnen gevolgd. Wat betekent dat? Om forse ingrepen te vergoelijken? Is een zogenaamde lijnopstelling minder erg? Kanalen en dijken maken ook bochten. En dan lijkt het echt alsof bijna het hele landschap vol staat met die dingen.”

De Burgervlotbrugse vraagt zich nog iets anders af. ,,Waarom die haast? In juni moet er al een concept-plan liggen, over een half jaar. Hoe zorgvuldig kan je dan zijn?”

Peter Maurits voelt zich, zoals hij zegt, ’gekooid’. ,,De mens komt in alle ideeën niet aan bod. Leefbaarheid voor ons telt kennelijk niet.”

Provincie Noord-Holland, gemeenten en Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier werken samen bij het opstellen van de zogeheten regionale energie strategie. Daaruit moet blijken hoe in 2030 de CO2-uitstoot zal zijn gehalveerd ten opzichte van 1990. In 2050 moet zelfs alle benodigde energie duurzaam zijn opgewekt.

New mailCopy